Kısa bir döküm

Osmanlı spor dergiciliği konusunda geçen yıl yayınladığım yazıda kısa bir döküm yapmıştım. Onu hatırlayalım.
http://www.dinvehayatdergisi.com/HD183_OSMANLI-IMPARATORLUGU%E2%80%99NDAN-CUMHURIYET%E2%80%99E-GECISTE-SPOR-DERGICILIGI.html

Futbol Dergisinin İlk Sayısında Öne Çıkan Bir Yazı: Futbol Muarızlarına

1910 yılında yayın hayatına başlayan Futbol dergisinin ilk sayısına göz gezdirdiğimizde ikinci sayfada "Futbol Muarızlarına" başlıklı ilginç bir yazıyla karşılaşıyoruz. Futbol muarızları kimlerdir?  Elbette bunlar futbol oynanmasına karşı çıkanlardır. Futbolu aşağı görenlerdir. Futbolu Batıdan gelen, daha çok azınlıkların oynadığı bu oyuna şüpheyle yaklaşanlardır. Futbolu milli sporlarımızın yerine geçecek, onları ikinci plana atacağını düşünenlerdir.  Oysa bu futbol sevgisi hızla  yayılmakta, Türk gençlerinin kalbini fethetmektedir. Beşiktaş, Galatasaray, Fenerbahçe henüz kurulmuş olmakla birlikle bu takımlarda toplanan gençler hem kendi aralarında hem de Struglers, Proges, Elpis gibi takımlara karşı maçlar düzenlemektedirler.

Yazarımız, ömrünün ileriki dönemlerinde Burhan Felek olarak tanınacak olan Mehmet Burhaneddin'dir. Yazıda kısaca “…Memleketimizde bu oyunun daha doğrusu bu fennin karşıtları nedendir bilinmez, oldukça çoktur. Futbolu kaba-saba bir oyun olarak görenler az değildir. Biz futbolcular, bunu elbette hoş görmeyiz, görmemeliyiz” sözlerine yer verilmiş, futbola karşı olanlar içerisinde kendilerinin ummanda bir katre kadar az oldukları, hatta İstanbul’da bini bulan oyuncuların dışındaki herkesin bu spora karşı olduğu, bunun da kendilerini cesaretlendirmesi gerektiği dile getirilmiştir. Burhaneddin, her yeni şeyin karşıtlarının bulunmasının doğal olduğunu belirttikten sonra: “İngiltere’de şimendöfer, Almanya’da matbaa ortaya çıktığında karşı olanlar çoğunluktaydı, ama zaman, o taassupları bertaraf etti. Futbol da böyle olacaktır ve futbol artık yolunu almıştır” demiştir. Burhaneddin'e göre futbolun akışını değiştirmek artık imkansızdır. Futbol taraftarları her gün artmaktadır, hükümet yakında futbolun okullarda ve kışlalarda oynanmasını kabıl edecek ve bu da futbol taraftarları için bir zafer olacaktır. 

Gerçekten de gelişmeler Burhan Felek'in çizdiği doğrultuda olmuş ve futbolu sevenler futbol muarızlarına karşı zafer kazanmışlardır.  (Sağ kolondaki yazı)

Merhaba, Futbol Dergisi ile Başlıyoruz

Merhaba, spor tarihçileri, tarih ve spor meraklıları,

Bu sayfada Osmanlıca (eski yazı) ile yayınlanmış spor dergileri ile ilgili bilgiler vereceğiz. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş aşamalarında yayınlanmış dergilerden örnekleri kullanacağız. Bu dergilerin sayının yaklaşık yirmi tane olduğunu biliyoruz.  Futbol, İdman, Spor Alemi, Türkiye İdman Mecmuası, Gol, Golspor bunlardan en bilinenleri. Özellikle Spor Alemi dergisi 1919-1929 yılları arasında neredeyse kesintisiz olarak yayınını sürdürmüş ve iki yüzün üzerinde sayıya ulaşmıştır. 

Futbol Dergisi (1910)

İlk olarak üzerinde durmak istediğimiz dergi, ülkemizde yayınlanan ilk spor dergisi olan Futbol (1910) dergisi veya diğer adıyla Futbol gazetesidir. 

Futbol dergisi'nin imtiyaz sahibi Mustafa Ziya, sermuharriri Ali Macit olup, Merkez adresi Babıali Caddesi 77 numaralı İktisat Kütüphanesi’ndedir. Baskı yeri Bekir Efendi; Karagöz Matbaası Dersaadet-Vezirhan’dır. Derginin ilk altı sayısı haftalık olarak yayınlanmış yedinci ve son sayısı ise bu tarihten on beş gün sonra çıkarılabilmiş ardından da dergi kapanmıştır. Dergi her hafta salı günleri yayınlanmaktadır. Derginin fiyatı 20 para olarak belirlenmiş olup, İstanbul’da altı aylık abone bedeli 10 kuruş olarak tespit edilmiştir. Taşra gönderilerinde posta ücreti ilave edilmektedir. Dergi A4 boyunda tabldot olarak, ilk sayfalar resimli ve diğer sayfaları 3 sütun olarak yayınlanmıştır. Derginin 2,3,5,6,7’inci sayılarının dördüncü sayfaları Fransızca olarak basılmıştır. Fransızca olarak basılması derginin okuyucu kitlesi olarak geniş bir kesimi hedeflediğini göstermektedir. Fransızca sayfada ilave bir bilgi yer almamakta, dergide yer alan haberler özetlenmektedir. İlk sayısı 28 Eylül 1326 (11 Ekim 1910) tarihinde dört sayfa ve her sayfası üç sütuna ayrılmış olarak çıkan Futbol, kendisini bir dergi olarak değil bir gazete olarak tanımlamaktadır. Futbol gazetesi, her sayısında, logosunun üst kısmında ağlarla buluşan top ve bu topa hamle yapmakta olan kalecinin görüntüsüne yer vermiş ve fotoğrafın sağ ve sol kısımlarına gazete ile ilgili kimlik bilgileri yazılmıştır. Futbol dergisi, sayfalarında yalnızca futbola ilişkin bilgiler değil, farklı spor dallarına ilişkin bilgiler de vermiştir.

Futbol dergisi ile ilgili ilk araştırmayı Gazi Üniversitesi'nden Hamza Çakır kaleme almıştır. "Türk Basınında İlk Spor Gazetesi: Futbol başlıklı makale yine Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi tarafından yayınlanan İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi''nin 2008 yılına ait 26 sayılı Kış-Bahar sayısında yayınlanmıştır. Futbol dergisinin yayınlanmış sayılarının kapakları aşağıda sunulmaktadır. Dergide yer alan yazı ve makalelerde önemli ve ilginç bilgiler yer almakta olup, önümüzdeki yazımızda bunlara ilişkin bilgiler verilecektir. Birinci sayının kapağında ismi verilmeyen bir futbolcunun resmi yer almaktadır.

Futbol Dergisi 1. Sayısı

Fotoğraf altı yazıda: “Galatasaray kulübünün enmuzeç (örnek) müdafii” ifadesine yer verilmiştir.

İkinci sayınının ilk sayfasında yer alan fotoğraf altı yazıda "Şutlarından Emin Bir futbolcu" yazılmış ve Emin beyin fotoğrafı kullanılmıştır.

Üçüncü ve dördüncü  sayıların kapağında bu sefer Dünya Şampiyonu meşhur pehlivanlardan Kurtdereli'nin fotoğrafını görürüz.  Beşinci sayının kapağında ise Galatasaray ve Struglers futbolcularının, maçtan sonra toplu halde çekilmiş bir fotoğrafı yer almaktadır.

Altıncı ve yedinci sayılarda da kapakta Galatasaraylı Faik (Üstünidman) ve Selim Sırrı (Tarcan) Beyler kullanılmıştır.